De kunst van het kopiëren

Van Heukelums verzameling middeleeuwse kunst moet als voorbeeld dienen voor nieuwe, neogotische katholieke kunst. Hij richt daarom het St. Bernulphusgilde op, waar zich geestelijken en kunstenaars met dezelfde idealen bij aansluiten. De drie voorwerpen in deze vitrine laten zien hoe zij te werk gaan. Allereerst koopt Van Heukelum een middeleeuwse ciborie, een kelk met deksel waarin gezegende hosties worden bewaard, van een verzamelaar in Eindhoven. De neogotische ontwerper Friedrich Wilhelm Mengelberg tekent het voorwerp vervolgens nauwkeurig na. Die tekening publiceert Van Heukelum in het tijdschrift van het gilde, Het Gildeboek. Op basis van de tekening gaat edelsmid Gerard Bartel Brom aan de slag met de productie van nieuwe cibories. Ook Mengelberg zelf gebruikt de middeleeuwse ciborie weer in zijn kunstwerken. Hij maakt een beeld van de heilige Leonardus van Veghel, die in zijn hand een precieze kopie van de middeleeuwse ciborie houdt.

Ciborie
Rijnland, ca. 1495
Utrecht, Museum Catharijneconvent

Het Gildeboek jrg. 1
Utrecht, 1873
Utrecht, bibliotheek Museum Catharijneconvent

Leonardus van Veghel
Atelier Friedrich Wilhelm Mengelberg, ca. 1874
Utrecht, Museum Catharijneconvent

zaaltekst tentoonstelling

In de ban van de middeleeuwen

2025

Niet in het museum te zien

ABM bs769

beeld

Fragment Sacramentsaltaar Catharinakerk, Utrecht: Leonard van Veghel, martelaar van Gorcum, in rechterhand ciborie, links zegepalm

atelier Friedrich Wilhelm Mengelberg (Utrecht)

ca. 1874

zandsteen, verf

schenking

1964

Zie ook ontwerptekening ABM f102.

Nieuwe avonturen met een collectie : ontdekkingen in de verzamelingen van Huis Bergh  (Peter Bresser), 2019, p. 87, 89Naar de Middeleeuwen : het Aartsbisschoppelijk Museum in Utrecht vanaf het begin tot 1882  (Elmer Peters), 2012, p. 69, afb.20 eeuwen Nederland en de Nederlanders, 45 : dominees en pastoors  (Ben Speet), 2000, p. 1086Bedevaarten in Nederland  (Casper Staal), 1997, cat. nr. G54, afb. p. 200De Utrechtse School in de neogotiek : de voorgeschiedenis en het Sint Bernulphusgilde  (Arjen Johan Looyenga), 1991, p. 106-108, 112, afb. 6Tekst en uitleg [1979] , 1979, p. 111, afb.A scientific examination of some 19th century dutch gothic revival polychromed sculptures  (Dolf van Asperen de Boer), 1975, vgl.Jaarverslag Aartsbisschoppelijk Museum Utrecht 1965-1968 , 1969Miscellanea I.Q. van Regteren Altena , 1969Enige bewijzen van de "dictatuur" van Van Heukelum  (Désiré Bouvy), 1969Een gelukkig motief voor den vervaardiger eener nieuwe ciborie : vier voorbeelden van de invloed van de gilde-deken G.W. van Heukelum  (Jean-Pierre van Rijen), p. 100-123 (p. 120-1, nt. 51)

Ziet u een fout of heeft u extra informatie over dit object?
Laat het ons weten!