Huidige locatie
Niet in het museum te zien
Objectnummer
ABM t2072
Objectnaam
borduursel, gaffelkruis
Titel
Gedeeltelijk overschilderd gaffelkruis (bovendeel) met genadestoel
Vervaardiger
Datering
1520 - 1529
Materiaal
linnen, floszijde, gouddraad, verf
Afmetingen
Verwervingsmethode
oud bezit
Beschrijving
Het gaffelkruis wordt bekroond met drie eenvoudige gotische baldakijnen, de middelste met middentorentje met aan weerskanten het 'lorbeer'motief; in de zij-armen is een gotisch baldakijn met schelpmotief gebruikt (Jansen, p. 81, baldakijntype IIIc).
Op het gaffelkruis wordt tegen een gedamasceerde achtergrond en op een tegelvloertje de "Genadestoel" uitgebeeld. God de Vader, een tiara op het hoofd en gehuld in een koormantel met agrafe, is frontaal gezeten op een bank. Hij houdt de gestorven Christus, slechts gekleed in een lendendoek, op de schoot. Christus draagt de doornenkroon. De kruiswonden zijn duidelijk zichtbaar. Tussen Vader en Zoon zweeft de H. Geest in de gedaante van een duif. De rechter- en linker kruisarm bevatten elk twee engelen, die de passiewerktuigen, de arma Christi, tonen: links het T-vormige kruis en de ladder, rechts de lans, de spons op een stok en de geselzuil. Boven God de Vader houden twee kleinere engelen de zweetdoek van Veronica op.
Techniek: de mantels en de dalmatieken der engelen zijn uitgevoerd in lazuursteek, de baldakijnen zijn van gelegd gouddraad, gehecht met zijde. De tegelvloertjes zijn van gelegde zijde, gehecht met gouddraad. De overige kleding is van zijde in ingrijpsteek, de lichaamspartijen in point miniature. Het gaffelkruis is omzoomdmet een rand gelegd zilverdraad, gehecht in schaakbordpatroon.
Opmerkingen
Het gouddraad, zilverdraad en de gekleurde zijde van het oorspronkelijk fraaie borduurwerk zijn door gebruik en blootstelling aan licht ernstig gesleten. Om het geheel nog enige allure te geven heeft men het, waarschijnlijk aan het einde van de 19de eeuw, met verf "gerestaureerd" en enkele contouren met zwarte garens aangescherpt.
In de gezichtstypen worden overeenkomsten aangetroffen met die op borduurwerken, waarvoor de Amsterdamse kunstenaar Jacob Cornelisz. van Oostsanen (ca. 1470-1533) of zijn atelier mogelijk ontwerpen heeft gemaakt (zie ABM t2109, ABM t2111 en ABM t2112).
Zie voor de bij het gaffelkruis behorende kolom ABM t2073b.
Literatuurverwijzingen
Schilderen met gouddraad en zijde (Saskia de Bodt), 1987, cat. nr. 47, afb.
Titel
Schilderen met gouddraad en zijde
Auteursvermelding
met bijdr. van S.F.M. de Bodt...[et al.] ; cat. G.S.J.N. Stam
Auteur
Saskia de Bodt, Tuuk Stam
Plaats van uitgave
Utrecht
Uitgever
Rijksmuseum Het Catharijneconvent
Jaar van uitgave
1987
Paginering
247
Illustraties
ill.
ISBN
90-71240-05-3
Te zien op tentoonstelling
Schilderen met gouddraad en zijde (Rijksmuseum Het Catharijneconvent, 1987-04-11 t/m 1987-06-28)
Materiaal
boek
-
Trefwoorden
borduurkunst, conservering, restauraties, techniek, textielkunst
Exemplaarnummer
87/627300D-301D
Laat Gotisch Borduurwerk in Nederland (B.M.L.J.M. Jansen), 1948, p. 79, 140
Opmerkingen?