Getijden- en gebedenboek
Lieven van Lathem, Vlaanderen, ca. 1475
BMH h66

In de Middeleeuwen bidden geestelijken dagelijks op vaste tijdstippen, ook wel getijden genoemd. Met de komst van getijden- en gebedenboeken in de Nederlandse taal wordt het ook voor leken, mensen die niet tot de geestelijke stand behoren, mogelijk om de getijden te bidden. Deze boeken behoren in de vijftiende eeuw tot de populairste boeken van de Noordelijke Nederlanden.

text in permanent exhibition

2016

Not on display in the museum

BMH h66

handschrift

Horae, gebeden, Passie ons liefs Heeren metten uren ghedeilt

Lieven van (I) Lathem (illustrator, Vlaanderen, Gent/Antwerpen(?)) naam vervaardiger onzeker
circle of Lieven van (I) Lathem (illustrator) naam vervaardiger onzeker

ca. 1475

perkament

127 ff. (incompl.)

bruikleen(?)

1907-08-24

In het handschrift zijn twee miniaturen bewaard, een annunciatie naar voorbeeld van Hans Memlinc (f. 8v, behoorlijk beschadigd) en een bijzondere afbeelding van het laatste oordeel bij het begin van de zeven boetpsalmen (f. 37v). Tenminste twee miniaturen zijn uitgesneden, een voor de korte Kruisgetijden (f. 48) en vermoedelijk ook een bij de suffragie voor Antonius (f. 54). In het laatste oordeel domineert God de Vader als rechter bij het einde der tijden. Aan weerszijden van hem zijn de bemiddelaars ten halven lijve afgebeeld.

Doormiddel van in rood genoemde heiligen in de kalender is het aannemelijk gemaakt dat dit handschrift gebruikt werd in Utrecht, niettemin is het een Vlaams product. Dit blijkt niet alleen uit de stijl van de decoratie. Ook het niet geheel met namen invullen van de kalender en de O.L. Vrouwegetijden volgens gebruik van Rome zijn veeleer kenmerken van Zuidnederlandse boeken dan van Noordnederlandse. De randversiering is in Gentse stijl en ook het penwerk is afkomstig uit de Zuidelijke Nederlanden. Tot slot is de spelling Vlaams.

Decoratie: 2 miniaturen (tenminste 2 ontbreken) met randversiering over 4 marges, 45 bladen met geschilderde initiaal (op gouden achtergrond) en randversiering over 3 marges, 7 bladen met randversiering in boven- en benedenmarge, talrijke initialen Handschrift: littera textualis (meedere handen) Boekband: 16de eeuw

Als de vos de passie preekt... : verrassende vondsten  (Floris G.T. Harskamp), 2018Zuid-Nederlandse miniatuurkunst : de mooiste verluchte handschriften in Nederlands bezit  (Anne Margreet W. As-Vijvers), 2018, p. 242-243, cat. nr. 63, afb.Splendour of the Burgundian Netherlands : Southern Netherlandish illuminated manuscripts in Dutch collections  (Anne Margreet W. As-Vijvers), 2018, p. 242-243, cat. nr. 63, afb.Voor Utrechts gebruik  (Hanneke Lenders), 2012, p. 23, tekstIIMM : illustrated inventory of medieval manuscripts in Latin script in the Netherlands 1 Utrecht, Museum Catharijneconvent = IIMM : inventaire illustré de manuscrits médiévaux = IIMM : illustriertes Inventar mittelalterlicher Manuskripte  (J.P. Gumbert), 2011, nr. 220Engelen in de kunst  (Inge Schriemer), 2006, p. 74. afb.Gratia Dei : les chemins du Moyen Âge  (Didier Méhu), 2003, p. 165-167, afb.Tot in lengte van dagen  (Truus van Bueren), 2002, afb. 30Leven na de dood : gedenken in de late Middeleeuwen  (Truus van Bueren), 1999, p. 140, cat. nr. 10, afb.Duivels en demonen : de duivel in de Nederlandse beeldcultuur  (Petra van Boheemen), 1994, p. 125, cat. nr. 64, afb. 132Middeleeuwse boeken van Het Catharijneconvent  (Helen Wüstefeld), 1993, p. 173, cat. nr. 120, afb.Flämische Schule II : Textband  (Otto Pächt), 1990, p. 79 e.v.Flemish Miniature Painting in the 15th and 16th Centuries  (Georges Dogaer), 1987, p. 133 e.v.Kunstschatten uit het bisschoppelijk museum van Haarlem in het aartsbisschoppelijk museum Utrecht  (Jan Verspaandonk), 1967, p. 27-28, cat. nr. 26Catalogus van de handschriften en boeken van het Bisschoppelijk Museum te Haarlem  (B. Kruitwagen), 1913, p. 56-57, cat. nr. 66

Have you noticed a mistake or do you have any further information about this object?
Let us know!