Getijdenboek
Navolger van Willem Vrelant, werkzaam in Noord-Holland, Haarlem(?), ca. 1480
Utrecht, Museum Catharijneconvent, OKM h1

Brugge of Haarlem?
Dit is er weer zo een: is dit boek gemaakt in het noorden of het zuiden? Tot voor kort dachten de specialisten: een Zuid-Nederlands getijdenboek, gemaakt voor de Noord-Nederlandse markt. Op basis van de groene weerschijn in de gezichten en vergelijkbare handschriften uit Haarlem, krijgt het boek nu het label Noord-Hollands. In de miniatuur daalt de Heilige Geest neer op de Maagd Maria en de apostelen. In de marge zien we een koppel te paard. Ze gaan met hun hazewindhonden en kostbare roofvogels op jacht. Wat een contrast tussen dit aardse tafereel en de vrome miniatuur.

text in exhibition

Magische miniaturen

2018

Not on display in the museum

OKM h1

handschrift

Getijden- en gebedenboek

Geert Groote (auteur)
Vlaamse Meester (illustrator, Gent) plaats vervaardiging onzeker

ca. 1480

perkament

i+205 ff.

bruikleen

Verschillende handen hebben de decoratie in dit getijdenboekje aangebracht. Het handschrift is waarschijnlijk in Vlaanderen gemaakt voor gebruik in de Noordelijke Nederlanden. Dit valt af te leiden uit de heiligenkalender van het bisdom Utrecht, de getijden in de vertaling van Geert Grote en Utrechtse heiligen in de litanie, beginnend met St. Maarten. Vrijwel elke bladzijde is gedecoreerd met een randversiering met daarin, temidden van bloemen en blaadjes, kordaat rondstappende mannetjes, hoofse figuurtjes, zoals een ridder met dame te paard, een valkenier met jachthonden, of een sierlijke maagd met eenhoorn. Randversiering en miniaturen zijn van de hand van dezelfde schilder.
Het handschrift bevat afbeeldingen van het Pinksterfeest (f. 63v), de Gregoriusmis (f. 125r, ogenschijnlijk verkeerd ingebonden), het laatste oordeel (f. 141v) en een begrafenismis (f. 175v).

Decoratie: 4 (ingevoegde) miniaturen, randversiering (dieren, mannetjes, drolerieën, plant- en bloemmotieven) over 2 tot 4 marges op vrijwel elk blad, 5 gehistorieerde initialen, talrijke initialen met penwerk (penwerk met groen bezinksel lijkt Nederlands) Handschrift: littera textualis UB Utrecht, ms. 15C6 is door dezelfde miniaturist verlucht (cf. J. Marrow) Localisering: cf. Gumbert geen Vlaams handschrift voor gebruik in diocees Utrecht, maar een Noordnederlands handschrift; Boekband: 16de eeuw, bruin leer om houten platten, blind (paneelstempels van kruisiging en verrijzenis, rolstempels) restauratieresten in doos OKM (98c)

Zien & geloven : zintuiglijke ervaring in de late middeleeuwen  (Vera de Lange), 2024, p.150-152, afb. 152'Van edelvrouw tot priorin' : het leven van Salome Sticken uit Groenlo  (Kees Huntink), 2021Zuid-Nederlandse miniatuurkunst : de mooiste verluchte handschriften in Nederlands bezit  (Anne Margreet W. As-Vijvers), 2018, p. 256-257, cat. nr. 68, afb.Splendour of the Burgundian Netherlands : Southern Netherlandish illuminated manuscripts in Dutch collections  (Anne Margreet W. As-Vijvers), 2018, p. 256-257, cat. nr. 68, afb.Magische miniaturen : Zuid-Nederlandse miniatuurkunst 23 februari t/m 3 juni 2018 , 2018, nr. 58Magical miniatures : painted miniatures in the Southern Netherlands 23 Februari to 3 June 2018 , 2018Ambt - Spiritualiteit - Roeping : theologische verkenningen : met bijdragen van Rebekka Willekes, Marleen Blootens, Jos Moons, Mattijs Ploeger en Wim Dekker  (Peter-Ben Smit), 2018Geen dag zonder Maria  (Désirée M.D. Krikhaar), 2017, 24 maartVan devotie naar festijn : de geschiedenis van de St. Antoniebroederschap en de Heilige Kruisbroederschap uit de Jacobikerk vóór en na de religieomslag van 1580  (Marlies van Leeuwen), 2014, p. 271, afb.Voor Utrechts gebruik  (Hanneke Lenders), 2012, p. 23, tekstIIMM : illustrated inventory of medieval manuscripts in Latin script in the Netherlands 1 Utrecht, Museum Catharijneconvent = IIMM : inventaire illustré de manuscrits médiévaux = IIMM : illustriertes Inventar mittelalterlicher Manuskripte  (J.P. Gumbert), 2011, nr. 994, 995Engelen in de kunst  (Inge Schriemer), 2006, p. 139, afb.Verzamelen van middeleeuwse kunst in Nederland 1830-1903  (Barbara Kruijsen), 2002, p. 227Kleuren in de middeleeuwse liturgie  (Casper Staal), 2001, p. 246-256, afb. 1Leven na de dood : gedenken in de late Middeleeuwen  (Truus van Bueren), 1999, p. 141, cat. nr. 12, afb.Middeleeuwse handschriften  (Niels H. Koers), 1998, afb.Museum Catharijneconvent : agenda / diary 1999  (Niels H. Koers), 1998, afb. week 30Duivels en demonen : de duivel in de Nederlandse beeldcultuur  (Petra van Boheemen), 1994, p. 123, cat. nr. 54, p. 51, afb. 44Duivelsbeelden : een cultuurhistorische speurtocht door de Lage Landen  (Gerard Rooijakkers), 1994Middeleeuwse boeken van Het Catharijneconvent  (Helen Wüstefeld), 1993, p. 172, cat. nr. 119, afb.Illuminated and Decorated Medieval Manuscripts in the University Library, Utrecht : an illustrated catalogue  (Koert van der Horst), 1989, vgl. p. 39, cat. nr. 141Flemish Miniature Painting in the 15th and 16th Centuries  (Georges Dogaer), 1987, p. 133-136Kunst uit kerkelijke musea in Nederland  (H.J.A.M. van Haaren), 1963, p. 26, cat. nr. 32

Have you noticed a mistake or do you have any further information about this object?
Let us know!