Twee kinderengeltjes met vrij kleine vleugeltjes blazen op hun bazuinen. Wie maken zij met hun getrompetter wakker? De overledenen bij het Laatste Oordeel? Of gewoon de kerkganger die onder de dienst zoetjes in slaap is gesukkeld? We weten het niet. Wat we wel weten is dat de engeltjes uit de Zuidelijke Nederlanden komen, uit de omgeving van Laurent Delvaux. Deze beeldhouwer vervaardigde een rijk gedecoreerde preekstoel voor de Sint-Baafskathedraal in Gent. Vergelijkbare mollige mannetjes blazen daar met hun bazuinen de allegorische figuur van Vadertje Tijd wakker.

for publication

2006

On display now

Grachtenpand entree museum trappenhuis

ABM bh578a

beeld, reliëf

Zwevende engel

circle of Laurent Delvaux (Zuid-Nederland)

1740 - 1759

lindehout, verf

schenking

1962

De engel is zwevend naar links voorgesteld. Hij heeft zijn gezicht naar de beschouwer gewend en kijkt met geloken ogen naar beneden. Zijn gelaat is omgeven door korte lokken. In zijn geopende mond zijn zijn tanden zichtbaar. Hij is deels bedekt door een draperie die tussen zijn beentjes door over zijn schoot wappert en achter zijn en profil weergegeven lichaam verdwijnt. Op zijn linkerschouder draagt de engel een vleugel.

De engel is voorzien van een lichtgrijze afwerking.

De engel is aan de achterzijde vlak en zijn rechterarm- en vleugel zijn niet weergegeven. De vingers van de hand zijn niet geheel uitgewerkt.

Het werkblok is uit twee planken samengesteld. De onderste is 12 tot 18 cm dik. Het dunste gedeelte bevindt zich aan de kant van de benen. Bovenop de onderste plank is waarschijnlijk een dunnere gelijmd. Na het snijden vormde de onderste plaat nog één geheel, maar de bovenste plaat niet meer: alleen de meest uitstekende delen zijn als "eilanden" blijven staan. Dit betreft: de voorste haarlokken en een stukje van het voorhoofd, de bovenarm van de linkerarm, het gehele linkerbeen. De vleugel is apart gesneden en aangezet.

De vingers zijn aangetast door houtworm. Her en der in het gehele beeld houtwormgaten. De vleugelaanzet is vernieuwd in naaldhout. Beide delen van de vleugel zijn verbonden door een gespijkerd, houten klampje.

De engel is een pendant van ABM bh579a.

De engelen zijn vermoedelijk niet door dezelfde beeldhouwer gemaakt. Het lichaam van ABM bh578a is meer en-profil weergegeven, dat van ABM bh579a in driekwart. ABM bh578a is slanker en minder fijn uitgewerkt dan ABM bh579a.

Voor de restauratie van 1996-97 droegen beide engelen bazuinen (ABM bh578b en 579b). Deze zijn bedekt met goudverf. Ook deze bazuinen zijn onderling verschillend. De bazuin van ABM bh578a heeft een geringde mond, de andere niet. Tevens heeft de bazuin van ABM bh578a een grotere blaasopening. De bazuin van ABM bh578a is aan de mond aangevreten door houtworm. De bazuinen waren vastgeschroefd tegen de wangen en handen van de engelen. Ze zijn niet oorspronkelijk. Het is waarschijnlijker dat de engelen iets hebben opgehouden (draperie of guirlande).

De engelen zijn in de periode augustus 1996 t/m april 1997 gerestaureerd (zie verslag Bremer 1997). De engelen waren meerdere malen overschilderd. Deze overschildering was vuil en er was blaasvorming opgetreden. Onder de beschildering was houtwormschade aanwezig. Derhalve is besloten de afwerking af te nemen. De oudste kleurlaag was een lichtgrijze natuursteen-imitatie (wellicht marmering). Op de draperie leken resten van een donkerder grijze afwerking aanwezig. De oorspronkelijke afwerking was dermate fragmentarisch bewaard, dat besloten werd deze niet herstellen of te reconstrueren. Na het vullen van een groot deel van de houtwormgaten en de naden tussen de verschillende onderdelen, zijn de engelen afgewerkt met een nieuwe, neutrale grijze kleur. Deze kleur is afgeleid van de op de engelen aangetroffen, lichtgrijze resten.

Na het afnemen van de afwerkingslagen werd geconstateerd, dat het onderste gedeelte van de vleugel ooit is vernieuwd. Ook waren kleine herstellingen aan tenen en vingertoppen zichtbaar.

Engelen in de kunst  (Inge Schriemer), 2006, p. 122, afb.Jaarverslag Aartsbisschoppelijk Museum Utrecht 1960-1964 , 1965, p. 25, afb. 15

Have you noticed a mistake or do you have any further information about this object?
Let us know!