Not on display in the museum

ABM bh259

beeld, reliëf

Kruisafneming

onbekend (Zuid-Nederland) plaats vervaardiging onzeker

1515 - 1524

eikenhout

schenking

1895

Op een rotsachtige grond staat een kruis waartegen aan twee kanten ladders zijn geplaatst. Op de ladders staan twee mannen, die het afgenomen lichaam van Christus naar beneden laten zakken, terwijl dit door een derde figuur, die rechts van het kruis staat, wordt opgevangen. Het lichaam van Christus ligt in een lijkwade, die door de figuur links wordt vastgehouden. De rechterfiguur houdt Christus bij de linkerarm vast, terwijl de derde figuur zijn benen ondersteunt. Boven de horizontale balk van het kruis een stadssilhouet (Jeruzalem). De rotsgrond en ook het vlakke gedeelte daaronder, zijn afgewerkt met fijne zigzaggroeven.

Christus is met de lendendoek bekleed. Op het hoofd de doornenkroon. De mannen dragen omgorde, kuitlange gewaden. Ze hebben een hoed of muts op het hoofd en rechthoekig schoeisel. De figuur links op de ladder heeft tevens een zwaard en zijn schouderkraag heeft een geschulpte rand. De man aan de voet van het kruis heeft eveneens een geschulpte schouderkraag; aan zijn gordel hangt een grote beurs.

Techniek:
Hoogreliëf. Gesneden uit een zeer dun werkblok. De kern lag links van het werkblok.

Staat:
Vernieuwd: de tenen van Christus' rechtervoet, een deel van zijn rechterarm en van de lijkwade met het onderste gedeelte van het gewaad van de zwaarddragende man. Aan de linkerzijde van het reliëf is een smalle strook aangezet. Aan de achterzijde verstevigd met eikenhouten planken. Op één hiervan staat vermeld: van W.M. de Jong 1861. Enkele herstellingen aan de achtergrond. In de bovenste kruisarm een verticale scheur. In de dwarsbalk twee scheuren. In de rotsgrond twee resten van spijkers.
Aan de onderzijde wormstekig.

Utrecht 1962 (Bouvy): fragment van een retabel, vermoedelijk dienend als achtergrond van een groep, voorstellend de Bewening van Christus.

Inv. Rientjes: Noord-Nederlands, ca. 1520.
Vogelsang 1911: Zuid-Nederlands, mogelijk Antwerps, omstreeks 1520.
Utrecht 1962 (Bouvy): Noord-Nederlands. Het reliëf is verwant met soortgelijke voorstellingen in Antwerpse retabels te Boslar (Kreis Jülich, pag. 46-48,afb. 27), Mersch (Kreis Jülich, pag. 190-192, afb. 126), Müntz (Kreis Jülich, pag. 196, afb. 129) en Siersdorf (Kreis Jülich, pag. 215, pl. X ), besproken en getoond in Paul Clemen, 1902, Die Kunstdenkmäler der Rheinprovinz, Band 8, no. I. Het is ook sterk verwant met de Kruisafneming uit een zogen. Noord-Duits retabel (midden 16de eeuw) op de veiling Lempertz te Keulen 28 april-3 mei 1960, no.796, cat. Lempertz, afb. pag. 48). Het retabel met 19de-eeuwse kast en architectuuroverhuiving bevat o.a. een Gethsemane-, een Geseling- en een Kruisigingsgroep. Het bedoelde reliëf bevindt zich boven de Geseling. Bij genoemde Kruisafneming en die uit het Catharijneconvent hangt de rechterarm van Christus verticaal naar beneden. Volgens H.J. de Smedt (mondelinge mededeling) buigt bij Antwerpse altaren Christus' rechterarm echter met de plooien van de lijkwade mee.

Krantenbericht hangmap: op 2-1-1950 gestolen geweest.

Hout- en steensculptuur van Museum Catharijneconvent, ca. 1200-1600  (Marieke van Vlierden), 2004, p. 14, 251, 276Uit het goede hout gesneden : religieuze houtsculptuur uit het Museum Catharijneconvent Utrecht in dialoog met de Gruuthusecollectie  (M. Parez), 2004, p. 26Beeldhouwkunst : Aartsbisschoppelijk Museum Utrecht  (Désiré Bouvy), 1962, cat. nr. 149Holzskulptur in den Niederlanden, 1: das Erzbischöfliche Museum zu Utrecht  (W. Vogelsang), 1911, nr. 116, pl. XXVII

Have you noticed a mistake or do you have any further information about this object?
Let us know!