Carolus Niëllius en Aertgen Stick
Thomas de Keyser, 1634
SPKK s4 en 5, bruikleen Remonstrantse gemeente, Amsterdam

Tijdens een kerkvergadering in 1618/1619, de synode van Dordrecht, wordt de leer van de remonstranten verworpen. Samen met tachtig andere predikanten moet de remonstrantse predikant Niëllius het land verlaten. Toch blijft hij in Nederland preken tijdens geheime bijeenkomsten. Hierdoor belandt hij in 1623 in de gevangenis Slot Loevestein. In 1631 weet Niëllius te ontsnappen. Hij vestigt zich als remonstrants predikant in Amsterdam en trouwt daar met Aertgen Stick.

text in permanent exhibition

2018

On display now

Klooster begane grond gang West

SPKK s4

schildering

Portret van Carolus Niëllius (1576-1652)

Thomas de Keyser (schilder)

1634

olieverf, paneel

bruikleen

1979

Uit cat. Utrecht 2002: Linksboven Niëllius: Ætatis 5.[8?]; rechtsonder gemonogrammeerd en gedateerd: TDK (ineen) Ano 1634. Rechtsboven Aertgen Stick: Ætatis 49.

Aan de achterzijde zijn vier verschillende velletjes papier geplakt:
1. (handgeschreven): 'Eigendom der Remonstrantsch Gereformeerde Gemeente, Amsterdam'
2. geheel vergeeld, handgeschreven en vrij slecht leesbaar:
'Karolus Niellius (onderstreept)
Dit's wezen van Niel, dat vol van ijver brandde,/
Toen 't schip van Staat en Kerk op zooveel klippen strandde./
Zijn oog, zijn tong, sloeg al zijn rechters zelfs in 't hart./
Hij zuiverde door wijn de kerkelijke smart./
(w.g.) Johannes Brandt'
3. geheel vergeeld, vrij slecht leesbaar en in een ouder? handschrift:
Carolus Niellius (onderstreept)
Voorheen Predikant der Walsche Kerk te Utrecht. naderhand onder de Remonstranten te Amsterdam.
Hier leeft Niel, die, vol van vier en godlijk licht,/
Den Rijn heeft onder 't kruis en buiten 't kruis gesticht./
Toen Keulen, en de Dom, die 't Utrecht is verheven,/
Zijn lessen horen kon: die 't pausdom van Geneven/
ook endlijk vond te Dort, op Loevestein zijn loon,
Zijn ende 't Amsterdam, in 't Hemelsch Rijk zijn kroon.
(w.g.) G. Brandt
4. een sticker met Historische tentoonstelling, Amsterdam 1925

Niëllius, Waals predikant te Utrecht, werd in 1619 vanwege zijn remonstrantse sympathieën afgezet en verbannen. Na een gevangenschap op Loevestein was hij vanaf 1632 remonstrants predikant te Amsterdam. Naar dit portret is door Crispijn de Passe II een prent vervaardigd (Hollstein 16, p. 118, nr. 94; afb. Dirkse 1994-2, p. 88). In het Centraal Museum te Utrecht bevinden zich kopieën van beide portretten door W. v.d. Heuvel uit 1918 (Utrecht 1952-1, cat. nr. 1110 en 1111).

De Utrechtse Pieterskerk  (Frans Kipp), 2023, p. 151, afb.Werk, bid & bewonder , Een nieuwe kijk op kunst en calvinisme  (Marianne Eekhout), 2018De schilderijen van Museum Catharijneconvent  (Jeltje Dijkstra), 2002, p. 18, 214, afb.Een voorbeeldige vrouw , positie en invloed van de predikantsvrouw in de vroegmoderne tijd  (Paul Abels), 2002, afb.Begijnen, pastoors en predikanten : religie en kunst in de Gouden Eeuw  (Paul Dirkse), 2001, afb. 60Portretschilderijen van 'Arminiaense Santen'  (Paul Dirkse), 2001Rekkelijk of precies : remonstranten en contraremonstranten ten tijde van Maurits en Oldenbarnevelt  (Tanja Kootte), 1994, p. 109, cat. nr. 166, p. 49, afb. 35Tekst en uitleg [1982]  (Henri Defoer), 1982, p. 66, afb.Geschilderde portretten toebehoorend aan de Remonstrantsch-Gereformeerde Gemeente te Amsterdam  (P.S. Scheltema), 1853Jaarverslag Rijksmuseum Het Catharijneconvent , 1979

Have you noticed a mistake or do you have any further information about this object?
Let us know!