Maarten Luther (1483-1546)
Lucas Cranach, 1546
olieverf op paneel
RMCC s107

Adrianus veroordeelt Luther
Adrianus wil graag hervormen, maar niet zo radicaal als Luther. Als kardinaal veroordeelt Adrianus vanuit Spanje Luthers 95 stellingen tegen de aflaathandel. Dit zal Luther hem niet vergeven. Hij noemt Adrianus een ‘Leuvense ezel’. Als Adrianus aantreedt als paus is het godsdienstconflict in Duitsland al volledig geëscaleerd. Luther is officieel uit de kerk gezet en ook door keizer Karel V in de ban gedaan. Luther start een langdurig publiciteitsoffensief. Zijn vriend Lucas Cranach helpt door hem vele malen te portretteren. Hier figureert Luther als onverzettelijke universiteitsdocent.

text in exhibition

Paus Adrianus VI : wereldleider uit Utrecht

2022

On display now

Klooster begane grond gang Zuid

RMCC s107

schildering

Portret van Maarten Luther (1483-1546)

workshop Lucas (I) Cranach (schilder)

1546

olieverf, paneel

aankoop

1984

Middenboven het opschrift: VIVVS DOCET (Hij onderwijst tijdens zijn leven). Links het jaartal 1546 en het vignet dat zowel door Lucas Cranach de Oude als de Jonge (1515-1586) werd gebruikt: een gevleugeld slangetje naar links gewend met een ringetje in de bek.

Een van de vele Lutherportretten die in Cranachs atelier werden vervaardigd. Het is een versie van het laatste type waarvan het oudst bekende exemplaar het jaartal 1539 draagt (Friedländer/Rosenberg 1979, p. 154, nr. 423 met afb.).

Van Antwerpen naar Amsterdam : schilderkunst uit de zestiende en zeventiende eeuw  (Micha Leeflang), 2023, p. 27, afb.From Antwerp to Amsterdam : painting from the sixteenth and seventeenth centuries  (Micha Leeflang), 2023, p. 27, afb.Het avondmaalsgerei van de Lutherse Gemeente Utrecht, een hele opdracht  (Martin L. van Wijngaarden), 2020, p. 44, afb.Geen dag zonder Maria  (Désirée M.D. Krikhaar), 2017, 22 decemberImages of Luther in the art and churches of the Low Countries  (Tanja Kootte), 2017, p. 468, nt. 14Luther in serie : portretten van Lucas Cranach  (Micha Leeflang), 2017De Reformatie : breuk in de Europese geschiedenis en cultuur  (Huib Leeuwenberg), 2017, p. 180, afb.De kracht van Luther  (Marcel Barnard), 2017, afb. omslag en p. 4Wereld in wanorde : Maarten Luther en de geboorte van de Reformatie  (Craig Harline), 2017, afb. kleurkaternLuther : rebel tegen Rome : special Geschiedenis Magazine  (Francis Boer), 2017, p.6, afb.500 Jahre Reformation : Höhepunkte de Jubiläumsjahres  (Ute Wessels), 2016Met Luther onder de kerstboom  (Tanja Kootte), 2014, p. 23, afb.God, Heidelberg en Oranje : 450 jaar Heidelbergse Catechismus  (K. Apperloo-Boersma), 2013, p. 34, afb.In vredesnaam : de Vrede van Utrecht, Rastatt en Baden 1713-1714  (Renger de Bruin), 2013, p.19, afb. 1 en p. 100, tekstDe godsdienstoorlogen voorbij  (Joke Spaans), 2013, p. 19, afb. 1Het nieuwe Liedboek in woord en beeld  (Jan Smelik), 2013, p. 74, afb.Power of faith : 450 years of the Heidelberg Catechism  (K. Apperloo-Boersma), 2013Goede vrienden : Luther en Cranach  (Annabel Dijkema), 2012, p. 21, afb.Blikken op Brabant : de canon van Nederland in Noord-Brabants perspectief  (Gerard Sonnemans), 2012, p. 70 en 72, afb.Luther : 400 jaar in Delft en Den Haag  (Nicolette Faber-Wittenberg), 2011, achterzijde glossy, afb.Lucas Cranach : Propaganda für den neuen Glauben  (Kia Vahland), 2009, vgl. p. 115, afb.2000 jaar Nederlanders in kerkelijke verdeeldheid  (Jan Zwemer), 2009, p. 109, afb.Prachtig protestant  (Tanja Kootte), 2008, p. 42, afb.Aards, betrokken en zelfbewust : de verwevenheid van cultuur en religie in katholiek Utrecht, 1300-1600  (Llewellyn Christina Julia Josephien Bogaers), 2008, p. 5, afb. 4Jaarverslag Museum Catharijneconvent 2006 , 2007, p. 17-18Martin Luther : zijn leven, zijn werk  (Sabine Hiebsch), 2007, p. 243, 246, afb.Feest! : weet wat je viert  (Anite Haverkamp), 2007, p. 82, afb.Christendom in Nederland : topstukken uit Museum Catharijneconvent  (Babette Hellemans), 2006, p. 54, afb. 49Christianity in the Netherlands : highlights from Museum Catharijneconvent  (Babette Hellemans), 2006, p. 54, afb. 49The Hohe Messe : Mass in B-minor BWV 232  (Johann Sebastian Bach), 2006, p. 71, afb.Jantje van Leiden  (Luc Panhuysen), 2003, p. 35, afb.De schilderijen van Museum Catharijneconvent  (Jeltje Dijkstra), 2002, p. 44, afb.Bericht over de toestand in de Nederlanden en de godsdienst bij de Spanjaarden  (Francisco de Enzinas), 2002, afb. 12Museum Catharijneconvent : een keuze uit de mooiste werken  (Niels H. Koers), 2000, p. 48-49, afb.Mantel, bef en toga  (Tanja Kootte), 1999, afb."Neemt en eet" : avondmaal en eucharistie in kunst- en kerkhistorisch perspectief  (Irene Faber), 1994, afb. 42Statenbijbel en zijn voorgangers : Nederlandse bijbelvertalingen vanaf de Reformatie tot 1637  (C.C. de Bruin), 1993, pl. 3Middeleeuwse boeken van Het Catharijneconvent  (Helen Wüstefeld), 1993, p. 131Jaarverslag Rijksmuseum Het Catharijneconvent 1984 , 1985Gekocht en gekregen 1979-1984  (Tuuk Stam), 1984, cat. nr. 92Luther in de Lage Landen  (Robert P. Zijp), 1983, p. 6-7, afb.Lukas Cranach : Gemälde, Zeichnungen, Druckgraphik  (D. Koepplin), 1974Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst, deel 5.2: De gemeente Amsterdam , 1928, p. 64 (?)

Have you noticed a mistake or do you have any further information about this object?
Let us know!