Intocht in Jeruzalem
Omgeving Jan van Scorel, ca. 1570
ABM s329

Op de voorgrond rijdt Christus op de ezel naar Jeruzalem begeleid door de apostelen. Op het middenplan staan de drie kruisen met Christus en de moordenaars. Op de rechter rivieroever is een grote vis aangespoeld. Dit element heeft bijgedragen aan de datering van het schilderij. In de zestiende eeuw, te weten in 1531, 1566, 1577 en 1598, strandden er potvissen op de Nederlandse kust. Hiermee heeft de kunstenaar uit de omgeving van de Utrechtse schilder Jan van Scorel de bijbelse voorstelling in een eigentijdse context geplaatst.

zaaltekst vaste opstelling

2011

Niet in het museum te zien

ABM s329

schildering

Intocht in Jeruzalem

omgeving van Jan van Scorel

1550 - 1574

olieverf, paneel

schenking

2010-10-28

De intocht van Christus in Jeruzalem vindt plaats in een bergachtig landschap met links de stad Jeruzalem en rechts een rivier. Op de voorgrond rijdt Christus op de ezel naar Jeruzalem, begeleid door de apostelen. Links van de stoet een hoge boom met twee figuren die takken afrukken om de weg te bedekken. Op het middenplan, voor een hoge rotspartij met een obelisk, staan de drie kruisen met Christus en de moordenaars. Onder aan de kruisen Johannes, Maria en wenende vrouwen (bedroefde figuren). Achter de kruisigingsplaats is het (grot)graf te onderscheiden. Vanuit Jeruzalem komt het volk Christus tegemoet. Verschillende mensen trekken hun kleren uit en spreiden deze uit op de weg. Op de rechter rivieroever is een grote, op een reusachtige baars lijkende, vis aangespoeld (potvis ?), die veel bekijks trekt en wordt bewerkt door verschillende figuren.

Vis: verwijzing naar historische stranding (Vlgs. De Meyere (1978) bijvoorbeeld die van 1566 of 1577) of symbolische betekenis (verstoring van door God gewilde orde van de natuur; zie persbericht Bouvy 1972).

Vgl. Lochorst-triptiek in Utrecht (Centraal Museum). Middenpaneel met hetzelfde thema

Toeschrijving:
Utrechts (Eerst van Schaik ?) (Jaarverslag 1931; Vgl. De Jonge 1933). Utrechtse school, navolger Jan van Scorel (De Jonge 1933). School van Jan van Scorel (Jaarverslag 1968; Sliggers 1992). Anoniem Utrechts (De Meyere 1978).

Datering:
Het schilderij wordt gedateerd in samenhang met de verschillende potvisstrandingen aan de Nederlandse kust in de zestiende eeuw, te weten in 1531, 1566, 1577 en 1598 (zie hierover De Jonge 1933; Sliggers 1992; Haarlem 1992).
Midden zestiende eeuw (Jaarverslag 1931 (omstreeks 1550); Jaarverslag 1968; Sliggers 1992). 1557 of 1566 (De Jonge 1933). 1566 of 1577 (?) (De Meyere 1978).

De schilderijen van Museum Catharijneconvent  (Jeltje Dijkstra), 2002, vgl., p. 2, afb. 2Op het strand gesmeten : vijf eeuwen potvisstrandingen aan de Nederlandse kust  (Bert Sliggers), 1992, p. 88, afb.Utrechtsche schilders uit de tweede helft van de XVIe eeuw  (C.H. de Jonge), 1933, m.n. p. 167-170De Utrechtse schilderkunst in de tweede helft van de 16de eeuw  (Jos de Meyere), p. 181-182, afb.Jaarverslag Aartsbisschoppelijk Museum Utrecht , 1965-1968, m.n. 1968Jaarverslag Aartsbisschoppelijk Museum Utrecht , 1931, p. 8-9, afb. 14

Ziet u een fout of heeft u extra informatie over dit object?
Laat het ons weten!