Horae et preces, devotions et louanges
Rouen, ca. 1500-1510
BMH h65

Dit manuscript toont de Gregoriusmis. Het is een karakteristieke voorbeeld van de Franse getijdenboeken uit de late vijftiende en de vroege zestiende eeuw. Het is nog met de hand geschreven en verlucht. Het behoort tot de laatste periode van de handschriftenverluchting. Want hoewel er nog steeds vraag was naar handgeschreven en -versierde teksten waren er al in ruime mate gedrukte boeken Parijs aanwezig.

zaaltekst vaste opstelling

2018

Niet in het museum te zien

BMH h65

handschrift

Horae et preces, devotions et louanges

school van Rouen (illustrator, Rouen) plaats vervaardiging onzeker

ca. 1500 - ca. 1510

perkament

iii+144+iii f.

schenking

1904-02-09

Het boek behoort tot de laatste periode van de handschriftverluchting, toen er nog steeds vraag was naar met de hand geschreven en versierde teksten, hoewel gedrukte boeken al in ruime mate op de markt waren. De schilderstijl van dit handschrift behoort tot de zogenaamde School van Rouen, die met de School van de Loire een van de toonaangevende schilderstijlen van de late 15de eeuw was.
De kalender in dit handschrift, die in drie kleuren geschreven is (afwisselend rood en bruin, met de belangrijkste heiligenfeesten in blauw), biedt geen houvast bij het bepalen van de herkomst. Mogelijk is het boek gemaakt voor gebruik in Parijs, hetgeen gesuggereerd wordt door de suffragiën voor de heiligen Geneviève en Avia, de laatste in de reeks van gebeden voor vrouwelijke heiligen. Echter, beide namen ontbreken in de kalender.
Het wapenschild van de eigenaresse (Geneviève Basset, +1538, f. 146v) is op het laatste blad toegevoegd.
De kalender wordt gevolgd door evangelielessen met een bladgrote miniatuur van Johannes de Evangelist, die schrijvend is afgebeeld op het eiland Patmos, waar hij aan de Apocalyps gewerkt heeft (f. 16r). Bij de evangelielessen zijn ook twee kleine miniaturen van Mattheus en Marcus te vinden (f. 17r, f. 17br), de apostel Lucas ontbreekt. Gebeden tot de Maagd, passiegebeden, verschillende getijden en suffragiën worden geïllustreerd door 17 bladgrote en talrijke kleinere miniaturen. Alle bladgrote schilderingen, of het nu een scène in een landschap is of een interieurafbeelding, zijn gecomponeerd binnen een gelijkend architectonisch raamwerk, waardoor driedimensionaliteit wordt gesuggeerd. De smalle rechthoekige kaders bestaan uit kolommen met daarop hier en daar spelende putti.
De architectonische elementen, de luchten en de achtergronden, zijn vluchtig getekend. De landschappen zijn wat `vlokkerig' met gekleurde bosschages met `pointillistisch' geschilderd bladwerk, waardoor een bijna impressionistisch effect bereikt wordt. De individuele figuren stralen een zekere zachtheid en gratie uit, maar zijn ook wat steriel in hun trekken en bewegingen. De gezichten hebben schaduwplekken met grijze vlakken, waardoor het wit van de ogen duidelijk opvalt. Met fijne penseelstreekjes is goud toegevoegd om kleding, haar en vleugels op te hogen, met als gevolg dat de scènes verlicht lijken door een verborgen lichtbron.

Wapenschild: Gedeeld: I In rood drie zilveren lelie's met afsneden voet (slechts anderhalf zichtbaar), met in het schildhoofd een gouden barensteel (Picart); II In goud drie waaiersgewijs geplaatste rode palen, met over alles heen een hermelijnen vrijkwartier (Basset). Geneviève Basset (d. 1538), echtgenote van Jean Picart (d. 1523), heer van Radeval. Decoratie: 17 bladgrote (ingevoegde) miniaturen, 42 kleine miniaturen, wapenschild (geïdentificeerd door F. Avril, in brief 10/1201996), talrijke versierde initialen. Handschrift: littera cursiva. Boekband: 18de eeuw.

Heraldisch onderzoek  (Floris G.T. Harskamp), 2016, p. 36, afb.Discussie over Zwarte Piet  (Anite Haverkamp), 2015, p. 28, afb.IIMM : illustrated inventory of medieval manuscripts in Latin script in the Netherlands 1 Utrecht, Museum Catharijneconvent = IIMM : inventaire illustré de manuscrits médiévaux = IIMM : illustriertes Inventar mittelalterlicher Manuskripte  (J.P. Gumbert), 2011, nr. 219Heilig Utrecht  (Ludo Jongen), 2009, over f. 127r: p. 38-41, afb.Museum Catharijneconvent : agenda / diary 1998  (Niels H. Koers), 1997, week 2 (f. 52r)Middeleeuwse boeken van Het Catharijneconvent  (Helen Wüstefeld), 1993, p. 178, cat. nr. 124, afb.Fasciculus temporum : arte tardo-medieval do Museu Nacional Het Catharijneconvent de Utreque  (Helen Wüstefeld), 1992, p. 54-55, cat. nr. 9, afb.De heilige Apollonia in Nederland en Vlaanderen : duizend jaren beschermheilige van de tandpijnlijders en in de twintigste eeuw eveneens van de tandartsen  (F.E.R. de Maar), 1991, p. 54 (literatuurvermelding)Renaissance painting in manuscripts : treasures from the British Library  (Thomas Kren), 1983, p. 145-192Manuscrits à peintures de l'école de Rouen : livres d'heures normands, recueil de facsimilés et texte  (Georges Ritter), 1913Catalogus van de handschriften en boeken van het Bisschoppelijk Museum te Haarlem  (B. Kruitwagen), 1913, p. 54-56, cat. nr. 65

Ziet u een fout of heeft u extra informatie over dit object?
Laat het ons weten!