Annunciatie
De Mariagetijden, de belangrijkste tekst in een getijdenboek, beginnen vaak met een miniatuur waarop de annunciatie is weergegeven. Maria is hierbij meestal lezend voorgesteld en wordt verrast door aartsengel Gabriël. Hij begroet haar met de woorden: Ave Maria gratia plena, Wees gegroet Maria vol van genade. De tekst is op een banderol, een schriftrol, geschreven. Van schrik legt Maria haar hand op het hart. Gabriël vertelt Maria dat zij zwanger zal worden en een zoon zal baren, die zij Jezus moet noemen. De gebeurtenis, ook wel Maria Boodschap genoemd, wordt gevierd op 25 maart, negen maanden voor Kerstmis.

Getijden- en gebedenboek
Zuidelijke Nederlanden, ca. 1480
BMH h9368, f. 19v

Getijden- en gebedenboek
Navolger van de Meester van Otto van Moerdrecht, 1455
BMH h54, f. 17v

Getijden- en gebedenboek
Utrechts Meester, 1480
BMH h60, f. 14v

zaaltekst vaste opstelling

2009

Nu te zien

Catharinazaal

BMH h60

handschrift

Getijden- en gebedenboek

Geert Groote (auteur, Utrecht)
Utrechts Meester (illustrator)

ca. 1480

perkament

i+189+i f.

bruikleen

1873-05-08

Het manuscript bevat één miniatuur, de annunciatie (f. 14v), en is daarnaast ook overdadig met penwerk versierd. De afbeelding van Maria met de engel Gabriël staat geheel vrij, zonder randversiering. Op het blad er tegenover is het tekstblok omlijst door gesloten randen met zeer fijne penwerkversiering in rode en blauwe inkt. In de rode onder- en bovenrand zijn blauwe bloemen verwerkt. Daarnaast zijn er nog drie bladen met penwerk over drie marges, waarbij langs de tekstkolom een J-lijst loopt met aan boven- en onderzijde een blauwe bloemvorm (of `ui'), die ook in het corpus van de grote initialen terugkeert. Verder is in het handschrift elk initiaaltje, vaak wel negen per bladzijde, omgeven door penwerk, afwisselend in rood of blauw, de kleinere initialen in rood of zwart. De kalender is die van het bisdom Utrecht. Het penwerk sluit aan bij de Utrechtse `kroon en draakjes'-stijl, hoewel beide kenmerken niet echt aanwezig zijn.

Decoratie: 1 bladgrote (ingevoegde) miniatuur met ertegenover een grote initiaal met penwerkversiering over 4 marges, 3 bladen met grote initiaal en penwerk over 3 marges, talrijke initialen met penwerk (Utrechts) Handschrift: littera textualis Boekband:(laat) 15de eeuw (paneelstempel Man van Smarten)

IIMM : illustrated inventory of medieval manuscripts in Latin script in the Netherlands 1 Utrecht, Museum Catharijneconvent = IIMM : inventaire illustré de manuscrits médiévaux = IIMM : illustriertes Inventar mittelalterlicher Manuskripte  (J.P. Gumbert), 2011, nr. 2122000 jaar Nederlanders en hun mystieke beleving  (Charles Caspers), 2009, p. 726, afb.Middeleeuwse boeken van Het Catharijneconvent  (Helen Wüstefeld), 1993, cat. nr. 99; p. 219, kol.1, nt9Middeleeuwse boeken van Het Catharijneconvent  (Helen Wüstefeld), 1993, p. 148, cat. nr. 99.2, afb.Kriezels, aubergines en takkenbossen : randversiering in Noordnederlandse handschriften uit de vijftiende eeuw  (Anne Sophia Korteweg), 1992, p. 42-45, cat. nr. 13Tekst en uitleg [1982]  (Henri Defoer), 1982, p. 29, afb.Kunstschatten uit het bisschoppelijk museum van Haarlem in het aartsbisschoppelijk museum Utrecht  (Jan Verspaandonk), 1967, p. 26-27, cat. nr. 24Catalogus van de handschriften en boeken van het Bisschoppelijk Museum te Haarlem  (B. Kruitwagen), 1913, p. 44, cat. nr. 60

Ziet u een fout of heeft u extra informatie over dit object?
Laat het ons weten!