De kruisiging
Meester van de Bewening van Christus te Lindau
Duitsland, eerste kwart 15e eeuw
ABM s34

VERBORGEN PAREL

Het is de droom van elke museummedewerker. Een bijzondere ontdekking doen in je eigen collectie. Dit overkwam de conservatoren, verantwoordelijk voor de collectie middeleeuwse kunst. Voor de tentoonstelling Body Language (25 september 2020 - 17 januari 2021) werd het schilderij De kruisiging van de Meester van de Bewening van Christus te Lindau geselecteerd. Een in eerste instantie twijfelachtige keuze. Het werk was sterk vervuild, donker en beschadigd. Geen wonder dat het tot nu toe aan ieders aandacht was ontsnapt.
In de slechte staat waarin het werk zich bevond, verdiende het geen plek in een tentoonstelling. Daarom werd het overgebracht naar een restaurator voor een grondige schoonmaak. Dit was het begin van een fascinerende ontdekkingstocht vol verrassingen. Onder het oppervlaktevuil, de vergeelde vernislagen en diverse overschilderingen kwamen voorheen onzichtbare details aan het licht. We vonden diertjes en bloemen, en oksel- en schaamhaar op het lichaam van de gekruisigde Jezus.
Ook de werkwijze van de schilder is bijzonder. In dit schilderij zijn materialen en technieken uit verschillende kunstdisciplines verenigd. De achtergrond is in reliëf uitgevoerd, alsof er een beeldsnijder aan het werk was, en de vergulding van het rankwerk doet denken aan middeleeuws edelsmeedwerk.
Het schilderij is nu schoongemaakt, maar nog niet volledig gerestaureerd. En hoewel de recente behandeling ons veel heeft gebracht, roept deze ook vragen op. Zo blijkt de achtergrond oorspronkelijk geheel goudkleurig te zijn geweest. Het blauw werd aangebracht tijdens een restauratie, die al uit de zestiende eeuw stamt. Voor het vervolg van de huidige restauratie zullen we moeten beslissen of we terugkeren naar de oorspronkelijke intentie van de kunstenaar, of de bijzondere toevoeging in stand houden. Wat zou u doen?

zaaltekst tentoonstelling

Verborgen parel : de kruisiging van de Meester van de Bewening van Christus te Lindau

2020

Niet in het museum te zien

ABM s34

schildering

Gekruisigde Christus met Maria en Johannes

omgeving van Meester van de bewening van Christus te Lindau

ca. 1430 - 1439

tempera, paneel, gips

schenking

1875

Opschrift gegrift in de nimbus van Maria: S. Maria Mater De[i], in de nimbus van Johannes: S. Johannes. Vier engeltjes vangen het bloed van Christus in gouden kelken op. Aan de voet van het kruis beenderen en twee slakken.

Op de drager is een gipslaag aangebracht die tussen de rankornamenten is weggestoken waardoor figuren, kruis en rankornamenten zich in laag reliëf aftekenen tegen de ondergrond.
Op 29 april 2022 werd het paneel dendrochronologisch geanalyseerd door Marta Domínguez-Delmás. Het paneel is gemaakt van twee verticale planken van de zilverspar. De jongste kernhoutjaarring dateert van 1426. De vervaardigingsdatum van het schilderij kan iets vóór 1430 liggen, maar ook enkele jaren daarna. (The panel painting ‘De Kruisiging’ at Catharijneconvent consist of two boards of fir (Abies alba) disposed vertically. Dendrochronological research on the top part of the right-hand side board revealed that the tree used to make it was cut after 1426 CE. The lack of bark hampers determining the exact felling date. A production date for the painting in the late 1420s is possible, but it could have also happened some years later.)
Volgens een bericht ontvangen op 1 juni 2022 van Marta Domínguez-Delmás zou het hout van het paneel afkomstig zijn uit Beieren. ("The origin of the wood is likely to be Bavaria, as that is the area represented by my colleague’s chronologies dating the panel.")
Tijdens de voorbereiding van de tentoonstelling 'Verborgen parel : de kruisiging van de Meester van de Bewening van Christus te Lindau' in 2020 is de niet originele lijst (h. 145.5 x b. 110.0 x d. 13.0 cm) van het schilderij verwijderd.

Tipje van de bebloede sluier opgelicht : onderzoek naar de kruisiging van de Meester van Lindau  (Kristina Ostatniková-Hlinová), 2022, p. 32, afb.Verborgen parel : De kruisiging van de Meester van de Bewening van Christus te Lindau  (Micha Leeflang), 2020, p. 16-18, afb.Body Language : the body in medieval art  (Wendelien van Welie), 2020, p. 14 afb. 0.3, p. 30, p. 32 afb. 1.11Body Language : het lichaam in de middeleeuwen  (Wendelien van Welie), 2020, p. 14 afb. 0.3, p. 30, p. 32 afb. 1.11Body Language. Het lichaam in de Middeleeuwse kunst  (Annabel Dijkema), 2020, cat. nr. 20Body Language. The body in medieval art.  (Annabel Dijkema), 2020Museum Catharijneconvent [agenda] 2004 , 2003, afb. week 37De schilderijen van Museum Catharijneconvent  (Jeltje Dijkstra), 2002, p. 65, afb.Der Meister der Lindauer Beweinung : das kölner Tafelgemälde 'Christus als Schmerzensmann und die Stigmatisation des Hl. Franziskus' in Werk und regionalem Kontext  (Carola Hagnau), 1998, p. 147, afb. 4Kritisches Verzeichnis der deutschen Tafelbilder vor Dürer 2: Oberrhein, Bodensee, Schweiz, Mittelrhein, Ulm, Augsburg, Algäu, Nördlingen, von der Donau zum Neckar  (Alfred Stange), 1970, nr. 191100 Hauptwerke aus dem Erzbischöfliches Museum zu Utrecht , 1958, cat. nr. 8Der Meister der lindauer Beweinung  (Ernst Buchner), 1951, p. 65-71Catalogus schilderijen Aartsbisschoppelijk Museum [1948]  (Antonius Egbertus Rientjes), 1948, p. 173Catalogus der schilderijen Centraal Museum Utrecht [1933] , 1933, cat. nr. 543

Ziet u een fout of heeft u extra informatie over dit object?
Laat het ons weten!