Aurifriesfragmenten van een dalmatiek
Naar ontwerp van Jacob Cornelisz, ca. 1520-1525
Utrecht, Museum Catharijneconvent, ABM t2107a, b, c, f, i, g

Op elk aurifriesfragment is een heilige afgebeeld. Ze staan allemaal op een tegelvloertje, onder een baldakijn. Het baldakijn heeft in het midden een torentje en een ezelsrugboog, een populair motief in Amsterdam. De geborduurde figuren zijn stilistisch verwant met het werk van Jacob Cornelisz. Dit is vooral duidelijk te zien bij de fijn uitgewerkte oudemannenkoppen, zoals Hubertus, die te herkennen is aan het hert aan
zijn voeten en Cornelius, met een pauselijke tiara op het hoofd en een drievoudige kruisstaf en hoorn in zijn hand.

zaaltekst tentoonstelling

Het geheim van de Middeleeuwen : in gouddraad en zijde

2015

Niet in het museum te zien

ABM t2107a

borduursel, aurifries

Fragment aurifries met H. Margaretha

onbekend (Amsterdam)

1520 - 1529

linnen, floszijde, gouddraad

oud bezit

Op het borduurwerk staat de H. Margaretha op een tegelvloertje onder een baldakijn met middentorentje en ezelsbrugrug (Jansen type I l, p.77-78). Het baldakijn rust op twee ongeprofileerde zuilen, waartussen als achtergrond voor de heilige een gedamasceerd kleed is gehangen. Daarachter een ruimte met drie boogvensters. De figuur van Margaretha is iets naar links gewend; zij heeft de handen devoot voor de borst gevouwen en houdt een mantelslip over de linkerarm. Om haar voeten kronkelt de draak, de muil met bloedrode tong wijd opengesperd.

Techniek: baldakijn, nimbus en omlijsting zijn van gelegd en met zijde gehecht gouddraad, gewelf, vloertje en vensters van gelegde en met gouddraad gehechte zijde. De kleding is in de lazuurtechniek aangebracht, gezicht en handen in point miniature, de haren in kettingsteek. Het aurifries is gevat in een rand gelegd gouddraad, met zijde gehecht in schaakbordmotief.

Staat: goed.

Het borduurfragment maakt deel uit van een serie van veertien losse aurifriesversieringen met elk één heilige of een -ongeschoeide- apostel, die oorspronkelijk afkomstig zijn van dalmatieken. Door de overeenkomsten in de houding van de figuren -alle licht naar links of rechts gewend-, de vorm der baldakijnen en de achtergrond mag worden verondersteld, dat de aurifriezen in hetzelfde atelier vervaardigd zijn als het borduurwerk op de Hoornse gewaden (BMH t5788a,b,d,e), dat teruggaat op ontwerpen van Jacob Cornelisz. van Oostsanen. Boogmans 1921, p.192 meent, gezien de stereotype houding van een aantal figuurtjes, dat bij het borduren slechts enkele basisvoorbeelden als model zijn gebruikt, die in de détails onderling verschillend zijn uitgewerkt.

Middeleeuws borduurwerk bewaard in Gendringen  (Emma de Jong), 2023Het geheim van de Middeleeuwen in gouddraad en zijde [tekstboekje]  (Paula Hertogh), 2015, cat. nr. 6.16Middeleeuwse borduurkunst uit de Nederlanden  (Micha Leeflang), 2015, cat. nr. 75, p. 237, afb.Jacob Cornelisz van Oostsanen (ca. 1475-1533) : de renaissance in Amsterdam en Alkmaar  (D. Meuwissen), 2014, p. 246, afb. 42.aMit Goldfaden und Seide : Kirchliche Stickereien der Spätgotik  (Marie-Luise Schnackenburg), 2000, cat. nr. 5, afb.L' art en Hollande au temps de David et Philippe de Bourgogne : trésors du musée national Het Catharijneconvent à Utrecht  (Henri L.M. Defoer), 1993, p. 91, cat. nr 34, kleurafb.Fasciculus temporum : arte tardo-medieval do Museu Nacional Het Catharijneconvent de Utreque  (W.C.M. Wüstefeld), 1992, cat. nr. 44, afb. 82Schilderen met gouddraad en zijde  (Saskia de Bodt), 1987, cat. nr. 36, afb.Naalden wekten wonderen : borduurkunst der late middeleeuwen in de Nederlanden  (H.J.A.M. van Haaren), 1960, cat. nr. 8Laat Gotisch Borduurwerk in Nederland  (B.M.L.J.M. Jansen), 1948, p. 144Weefsels en borduurwerk in het Aartsbisschoppelijk Museum  (L.J. Boogmans), 1921-1922, p. 187-192; p. 191, afb.

Ziet u een fout of heeft u extra informatie over dit object?
Laat het ons weten!