DE MARTELAREN VAN GORKUM
Zuid-Nederland, ca. 1600-1615
ABM s148

De voorstelling toont de negentien martelaren van Gorkum met in het centrum de franciscaan Nicolaes Pieck, die onder zijn voeten graaf Lumey vertreedt. Deze aanvoerder van de geuzen had hen in 1572 te Den Briel laten ophangen omdat zij weigerden het Sacrament des Altaars te loochenen. In de hemel knielen links de H. Franciscus en Johannes de Doper en rechts de H. Joanna van Valois en Johannes de Evangelist. In 1675 werden de martelaren van Gorkum zalig verklaard, in 1867 heilig.

zaaltekst vaste opstelling

2005

Niet in het museum te zien

ABM s148

schildering

Verheerlijking van de martelaren van Gorcum

onbekend (Zuid-Nederland)

1616 - 1624

olieverf, paneel

aankoop

1877

In het centrum van de bovenste rij figuren tronen Maria met kind met daarboven de duif, symbool van de H. Geest, en God de Vader. De Madonna wordt links geflankeerd door Franciscus, de engel Gabriël met in zijn rechterhand een banderol waarop: ave gratia plena (wees gegroet begenadigde), en Johannes de Doper; rechts door Johanna van Valois, stichtster van de orde der annunciaten, Jozef en Johannes de Evangelist. De onderste rij wordt gevormd door de negentien martelaren van Gorcum. Onder hen in het midden de franciscaanse overste Nicolaas Pieck staande op het lichaam van de geuzenaanvoerder Willem van der Mark, graaf van Lumey, op wiens bevel de negentien r.-k. geestelijken in 1572 ter dood werden gebracht.

Het schilderij kan niet vóór 1616/1619 zijn geschilderd vanwege de aanwezigheid van het zogenaamde miraculeus bloemstruikje op het werk.
De twee lekebroeders onder de franciscanen (Pieter van Assche en Cornelis van Wijck) dragen afwijkende kledij.

Willem van Oranje in brieven : de opstand in 1572  (Marianne Eekhout), 2022, p. 124, afbHet bloedige jaar 1572 : de martelaren van Gorcum  (Jan Machielsen), 2022Volk in verwarring : Reformatie in Nederlandse steden en dorpen  (Enny de Bruijn), 2017, p. 91, afb.Oog in oog met de Martelaren van Gorcum  (Roy Tepe), 2012, p. 66, cat. nr. 5De martelaren van Gorcum volgens het getuigenis van Guilielmus Estius geschreven in 1572  (Willem Hessels van Est), 2009, p. 72, afb. 69De schilderijen van Museum Catharijneconvent  (Jeltje Dijkstra), 2002, p. 362, afb.Geschiedenis van Holland, 2 : 1572 tot 1795  (T. de Nijs), 2002, p. 314, afb.Van Aartsbisschop tot Zonnelied : sleutels tot het katholiek erfgoed  (Mathieu Spiertz), 1998, p. 159, afb.De Opstand  (Anite Haverkamp), 1998, afb. 7Bedevaarten in Nederland  (Casper Staal), 1997, cat. nr. G1, afb. p. 180Nationale of pauselijke helden? : de heiligverklaring van de Martelaren van Gorcum in 1867  (Hans de Valk), 1997, afb. p. 142Waar de blanke top der duinen : en andere vaderlandse herinneringen  (Niek van Sas), 1995, p. 106-117, afb. p. 107Ketters en papen onder Filips II  (Paul Dirkse), 1986, p. 148, cat. nr.; p. 150, afb.Willem de Zwijger = Guillaume le Taciturne  (Tanja Kootte), 1984, p. 44, cat. nr. 5-8Prins Willem van Oranje, 1533-1584 , 1984, p. 17, cat. nr. 5-8Catalogus schilderijen Aartsbisschoppelijk Museum [1948]  (Antonius Egbertus Rientjes), 1948, p. 105De iconografie van de contra-reformatie in de Nederlanden  (B. Knipping), 1939-1940, deel 1, p. 185-186

Ziet u een fout of heeft u extra informatie over dit object?
Laat het ons weten!