Portretten van opdrachtgevers
Jan van Scorel, ca. 1535
olieverf op paneel
ABM s94 en ABM s95

Tijdgenoten van Adrianus
Deze jongere tijdgenoten van Adrianus laten zich door Jan van Scorel portretteren als serieuze en gelovige mensen. Oorspronkelijk vormen de portretten de zijpanelen van een drieluik. De vrouw houdt in haar ene hand een rozenkrans van bloedkoraal en in de andere een kostbare reukbol. Met haar hagelwitte muts met lange slippen volgt ze de mode van haar tijd. Haar echtgenoot kijkt ons met ernstige blik aan. Hij draagt een bonnet, vergelijkbaar met die van Erasmus. Hoe zou dit echtpaar over Adrianus hebben gedacht?

zaaltekst tentoonstelling

Paus Adrianus VI : wereldleider uit Utrecht

2022

Niet in het museum te zien

ABM s95

schildering, drieluik, fragment

Rechterluik van een triptiek. Voorzijde: Opstanding. Achterzijde: Portret van een vrouw (stichtster)

Jan van Scorel (schilder) betreft portret
atelier Jan van Scorel (schilder) betreft opstanding

1530 - 1539

olieverf, paneel

schenking

1875

Zijluik met het portret van een stichteres, als halffiguur en driekwart naar links gewend, tegen een bruingroene achtergrond. Zij draagt over een zwart fluwelen gewaad een bruinrood overkleed met zwarte schouderkraag. Op het hoofd heeft zij een witte muts met naar voren over de borst gelegde slippen. Met haar rechter hand omvat zij een gouden bol (reukbal, handwarmer of muskaatbal), die aan een ketting om haar middel hangt. In haar linker hand houdt zij een roodkoralen rozenkrans.
Op de binnenzijde van het luik is in een rotsachtige omgeving de verrijzenis van Christus weergegeven. Christus staat met de kruisvaan op het geopende graf. Op de voorgrond twee slapende soldaten. Links een wegrennende soldaat en een figuur met omhooggeheven armen. In de verte Jeruzalem.

Zie ABM s94
De lijst is origineel

Voor de bol (pomellum) als versieringsmotief aan een gordel of aan een rozenkrans, zie A. Rientjes, 'Het pomellum aan de koorkap', Het Gildeboek 4 (nov. 1921) III, p. 135-40, mn. p. 139-40 (met afb. van detail van het schilderij).
Lit. co.: D. Hermsen in Het Gildeboek 4 (1922) IV, p. 168 (afb.) en 169.

De verrijzenis op de binnenzijde van het luik vertoont veel verwantschap met die op de binnenzijde van het rechter luik van ABM s331 en op de binnenzijde van het linker luik van een triptiek met kruisiging, vervaardigd in het atelier van Van Scorel, in het Begijnhof te Amsterdam (Bueren 1993 afb. C2/18b).
Het portret wordt als eigenhandig beschouwd, de voorstelling aan de voorzijde als atelierwerk. Van de Opstanding zijn nog twee versies bekend met dezelfde compositie, beide hoogstwaarschijnlijk eveneens afkomstig uit het atelier van Jan van Scorel (rechterluik Kruisigingstriptiek (ABM s331); linkerluik Kruisigingstriptiek, Begijnhof, Amsterdam, afgebeeld in Van Bueren 1993, p. 365). Pendant van ABM s94.

Natuurwetenschappelijk onderzoek: het schilderij werd onderzocht met infraroodreflectografie (IRR) in januari 1976 door prof. dr. Van Asperen de Boer. Gescande negatiefnummers door het RKD Den Haag: AB 63: 7-13.

Het culturele netwerk van Jan van Scorel : Schilder, kanunnik, ondernemer & kosmopoliet  (Gaila Jehoel), 2021, p. 400, afb. 226Gids naar Nederlandse musea : op weg naar de kunst  (Micky Piller), 2019, p. 171, afb.Naar de Middeleeuwen : het Aartsbisschoppelijk Museum in Utrecht vanaf het begin tot 1882  (Elmer Peters), 2012, p. 96, afb.Catalogue of paintings 1363-1600 Centraal Museum Utrecht  (Liesbeth M. Helmus), 2011, p. 263, afb. 3Schilderen in opdracht : Noord-Nederlandse contracten voor altaarstukken 1485-1570  (Liesbeth M. Helmus), 2010, p. 217-219, afb. 59Een nieuw zicht op Utrecht  (Saskia van Haaren), 2008, p. 10, afb.Terug naar de fabriek  (Nout Smelt), 2006Goddelijk geschilderd : honderd meesterwerken van museum Catharijneconvent  (Henri Defoer), 2003, p. 102-103, afb.De schilderijen van Museum Catharijneconvent  (Jeltje Dijkstra), 2002, p. 41, 84, afb., 85Stageverslag materieel onderzoek van memorietafels Museum Catharijneconvent  (Astrid van den Berg), 1995Tekst en uitleg [1982]  (Henri Defoer), 1982, p. 56, afb.Tekst en uitleg [1979] , 1979, p. 56, afb.

Ziet u een fout of heeft u extra informatie over dit object?
Laat het ons weten!