Gillis Mostaert
De hooiwagen, ca. 1575
RMCC s44, bruikleen Rijksmuseum, Amsterdam

Iedereen lijkt in dit schilderij te vechten om een pluk hooi. De Antwerpse Gillis Mostaert uit forse kritiek op het gebrek aan leiderschap van de katholieke kerk. Verspreid over het schilderij zien we de uitwassen hiervan verbeeld in de zeven hoofdzonden: vraatzucht, luiheid, afgunst, gierigheid, hoogmoed, toorn en onkuisheid. ‘’t Is al hooi’ betekent in de zestiende eeuw: ‘het is allemaal waardeloos, bedrog’. In de tijd dat Mostaert dit werk schilderde, was Antwerpen het belangrijkste bolwerk van de protestanten. Juist hier was de Beeldenstorm in 1566 het hevigst. Elf jaar later kwam de macht daadwerkelijk in protestantse handen, tot de stad in 1585 weer werd ingenomen door de Spanjaarden.

zaaltekst tentoonstelling

Ode aan Antwerpen : het geheim van de Hollandse meesters

2023

Nu te zien

Klooster begane grond gang Zuid

RMCC s44

schildering

Hooiwagen

Gillis (I) Mostaert (schilder)

1570 - 1579

olieverf, paneel

bruikleen (Rijksmuseum, Amsterdam)

1977-12-09

Allegorische voorstelling van de geestelijke en wereldlijke misbruiken; in de verschillende figuren en groepen verspreid over het paneel zijn de zeven hoofdzonden verwerkt.

Belangrijke elementen uit de compositie worden teruggevonden in een grisailleschildering met hetzelfde thema toegeschreven aan het atelier van Gillis Mostaert (Parijs, Musée du Louvre, inv. nr. MNR 399) en in een Brussels wandtapijt uit ca. 1550 (Madrid, Patrimonio Nacional, afb. in Utrecht 1981-1, p. 18, afb. 8). Hierbij is de hooiwagen weergegeven in een glazen wereldbol die wankelend voortdrijft in een zee vol duivelse monsters, een enscenering die waarschijnlijk teruggaat op een voorbeeld van Jeroen Bosch.

De zeven hoofdzonden in Bruegels tijd  (Dorien Tamis), 2024, p. 58-61, afb.Van Antwerpen naar Amsterdam : schilderkunst uit de zestiende en zeventiende eeuw  (Micha Leeflang), 2023, cat. 50, p. 250, afb.From Antwerp to Amsterdam : painting from the sixteenth and seventeenth centuries  (Micha Leeflang), 2023, cat. 50, p. 250, afb.De Hooiwagen van Gillis Mostaert  (Henri Defoer), 2016, afb.Wit in painting, color in words : Gillis Mostaert's depictions of fires  (Christine Göttler), 2014, p. 227-228, afb. 7Textbook highlights Museum Catharijneconvent (2013) , 2013, nr. 311Jaarverslag Museum Catharijneconvent 2010  (Nelleke de Jong-van den Berg), 2011, p. 35, afb.Calvijn en de Nederlanden  (K. Apperloo-Boersma), 2009, p. 72, afb.Textbook highlights Museum Catharijneconvent (2009) , 2009Textbook highlights Museum Catharijneconvent (2006) , 2006, p. 8Gillis Mostaert (1528-1598) : ein Antwerpener Maler zur Zeit der Bruegel-Dynastie  (Ekkehard Mai), 2005, p. 127-141Goddelijk geschilderd : honderd meesterwerken van museum Catharijneconvent  (Henri Defoer), 2003, p. 122-124, afb.De schilderijen van Museum Catharijneconvent  (Jeltje Dijkstra), 2002, p. 76, afb.W.A. Wijburg: Berichten uit de hooiberg  (Thera Coppens), 2001Jheronimus Bosch : alle schilderijen en tekeningen  (Jos Koldeweij), 2001, tentoonstellingsbijlage nr. 9.10De Opstand  (Anite Haverkamp), 1998, afb. 1Willem van Oranje : een biografisch portret  (A.Th. van Deursen), 1995, p. 38All the paintings of the Rijksmuseum in Amsterdam [1992] : a completely illustrated catalogue : first supplement: 1976-1991  (P.J.J. van Thiel), 1992, p. 68, cat. nr. A 972Middeleeuwse meesters op tentoonstelling en in vaste opstelling  (Onno Helleman), 1990, p. 5-6, afb.Jheronimus Bosch : tussen volksleven en stadscultuur  (Paul Vandenbroeck), 1987, p. 127, afb.Ketters en papen onder Filips II  (Paul Dirkse), 1986, p. 136-137, afb. 63Nieuw materiaal voor de studie van het Hooiwagen-motief  (Paul Vandenbroeck), 1984, p. 41Geloof en satire anno 1600 , 1981, p. 14-19, afb.Christelijke symboliek en iconografie [3de dr. 1978]  (J.J.M. Timmers), 1978, vgl. p. 183-184, nr. 498All the paintings of the Rijksmuseum in Amsterdam [1976] : a completely illustrated catalogue  (P.J.J. van Thiel), 1976, p. 400, cat. nr. A 972, afb.Jaarverslag Rijksmuseum Het Catharijneconvent , 1977Gentsche bijdragen tot de kunstgeschiedenis , 1939-1940, p. 127 vv.Gentsche bijdragen tot de kunstgeschiedenis , 1938, p. 150 vv

Ziet u een fout of heeft u extra informatie over dit object?
Laat het ons weten!