Staand Christuskindje
Mechelen, ca. 1510
StCC b2

Kerstwieg
Zuid-Nederland, ca. 1505
ABM v25

Ook in kloosters hebben vrouwen moedergevoelens. Daarom is er in het klooster vaak een houten Christuskindje dat kloosterzusters liefdevol verzorgen. Het is een eer om voor dit kindje te mogen zorgen. Ze kleden hem aan en zingen voor hem. In de kersttijd schommelen de zusters het beeldje van Christus heen en weer in een kerstwiegje. Het wiegje staat symbool voor het hart van de gelovige waarin Christus wordt ontvangen. De kloosterzusters kunnen hun moederlijke gevoelens kwijt in deze rituelen.

zaaltekst tentoonstelling

Vrouwen voor het voetlicht

2012

Niet in het museum te zien

StCC b2

beeld

Staand Christuskind met wereldbol in linkerhand

onbekend (Mechelen)

1500 - 1519

notenhout, verf, goud

schenking

1979

Het naakte Christuskind staat met iets gebogen linkerbeen op een kussentje dat op een sokkel ligt. Hij houdt zijn rechterhand zegenend opgeheven. In zijn linkerhand draagt hij de wereldbol. Zijn bolle gezichtje, met kleine ogen en mond, is omgeven door een krans ronde lokken. Zijn lichaam heeft forse heupen en dijbenen.

Het sokkeltje heeft een geprofileerde plint en loopt naar boven smaller toe. Aan de hoeken van het kussentje hangen kwastjes.

Polychromie:
Resten van meerdere lagen polychromie.
De polychromie is deels vernieuwd op armen, gelaat, hals en voeten en is op verscheidene plaatsen hersteld. Duidelijk zichtbare vullingen bevinden zich o.a. in het gezicht.
Het incarnaat op het lichaam en de benen is helderroze met een porselein-achtige glans. Het is donkerder roze op bepaalde verdiepingen om de plasticiteit te benadrukken. Plooien in de schaamstreek, in de knieën en de dijbenen zijn aangeduid met lichtrode lijnen. Het incarnaat op gezicht, armen, hals en voeten is geelachtiger roze. De lippen zijn hardroze, de ogen blauwgrijs; details van het oog zijn fijne rode en bruine lijnen; de wenkbrauw is een fijne bruine lijn. De iris is blauw, pupil zwart. Alle vergulding is aangebracht op een rode bolus. De haren zijn verguld; op de vergulding van het haar sporen van een donkerbruine overschildering eronder resten van een zwarte laag waaronder een oudere rode boluslaag. Wereldbol verguld, waarop een latere gele bolus(?)laag. Kussen verguld. In de rode overschildering lijken in sgrafitto-tecniek stippen uitgespaard. De schuine kanten van de geprofileerde sokkel zijn verguld en in de lichtblauwe overschildering lijken in sgrafitto-techniek verticale lijnen uitgespaard. Vergulding en decoratie van sokkel en kussentje waarschijnlijk van later datum.

Techniek:
Het beeldje is rondom bewerkt. De nerfrichting aan de onderzijde staat dwars op de sokkel. Het beeldje is mogelijk één geheel met de sokkel. De armen zijn wellicht apart aangezet maar dit is vanwege de polychromie niet met zekerheid te zeggen. De randen van het kussentje zijn ingesneden. Bovenop het hoofd een rond gaatje met een metaalrest (rest kruisnimbus?).

Staat:
Het kruisje op de wereldbol is verdwenen (ondiep gaatje).
In de onderzijde een modern schroefgat; idem in de rugzijde op schouderhoogte.
De onderzijde is sterk aangetast door houtworm. De polychromie is zwaar beschadigd.

Dergelijke Christuskindjes werden in zeer grote aantallen gemaakt en waren vaak onderdeel van de uitzet van welgestelde meisjes. Ze werden kostbaar aangekleed en ter verering opgesteld. Zie verder voor de iconografie: RMCC b194.

Jaarverslag RMCC 1979: Mechelen, begin 16de eeuw.

Van Vlierden: Kindjes met vergelijkbare sokkeltjes met kussentje bevinden zich o.a. in Uden in een part. coll. Zie Rottweil/Aken 1999, cat.nr. 54 en fig. 56. Het bolle gezichtje en het zware postuur zijn verwant aan het kindje in het Suermondt-Ludwig-Museum te Aken (inv.nr. SK 531, Rottweil/Aken 1999, fig. 51) NB Dit kindje is afgebeeld is door Karrenbrock in Rottweil/Aken, maar hij refereert aan het Mechelse kindje inv.nr. SK 532, Aken 1977, cat.nr. 134, Taf. 123. SK 531 wordt door Grimme als Zuid-Duits bestempeld (zie Aken 1977, cat.nr. 207, Tafel 198a). De Mechelse kindjes lijken over het algemeen wat slanker en eleganter dan SK 532 en StCC b2. Zijn deze twee inderdaad elders (in Zuid-Duitsland?) vervaardigd?

Door P. Dijkman (Utrecht) werden in 1997 enkele delen van de polychromie vastgezet en beschadigingen gevuld en geretoucheerd.

Vrouwen voor het voetlicht : zusters, martelaressen, poetsengelen & dominees  (Tanja Kootte), 2012, p. 26, afb.'Vrouwen krijgen steeds meer te zeggen' : Museum Catharijneconvent onthult verborgen geschiedenis  (Monique den Hamer), 2012, p. 22, afb.Hout- en steensculptuur van Museum Catharijneconvent, ca. 1200-1600  (M. van Vlierden), 2004, p. 289Humanismo y Reforma en el s. XVI  (Chris van der Heijden), 2002, p. 148, 214, afb.Begijnen in Brabant : de begijnhoven van Breda en Diest  (F.W.J. Koorn), 1987, p. 18-19, afb.Geert Grote en de moderne devotie  (M.L. Caron), 1984, p.32, afb.; voorwerpenlijst p.7, cat. nr. 102Jaarverslag Rijksmuseum Het Catharijneconvent 1979 , 1980, p. 288, afb. 6

Ziet u een fout of heeft u extra informatie over dit object?
Laat het ons weten!